İnfodemi: Türkiye’de yalan haber salgınında artış

22 Mart 2021/Malta

Doğrulama sitelerinin tespitlerine göre internette “infodemi” olarak adlandırılan salgınla ilgili yanlış ve yalan haberlerin sayısının  resmi kurumlarına duyulan güvenin azalması nedeniyle arttı.

Türkiye’nin, Uluslararası Doğruluk Kontrolü Ağı (IFCN) üyesi olan iki doğrulama platformu, Doğruluk Payı ve Teyit.org, 1 yılı aşkındır süren Covid-19 sürecinde yanlış bilgi tehdidinin arttığına işaret ediyor.

DW Türkçe’ye konuşan Teyit.org Şef Editörü Gülin Çavuş’a göre, pandemiyle birlikte ortaya çıkan soru işaretleri, karşılığını büyük ölçüde yanlış bilgide buldu. Teyit olarak Türkiye’de ilk Covid-19 vakasının görüldüğü 11 Mart 2020’den bu yana pandemiyi ele aldıkları 400 analizlerinin olduğunu söyleyen Çavuş; önem, aciliyet, yaygınlık kriterleriyle yaptıkları bu analizler sonucu 584 internet sitesinde yanlış bilgi tespit ettiklerini aktarıyor.

Çavuş’un verdiği bilgiye göre, geçen yıl Teyit’in radarına giren şüpheli bilgilerin yaklaşık yüzde 35-40’ı pandemiyle ilgili oldu. İlk “normalleşme” adımlarından sonra yanlış bilginin hızı görece azalsa da aşı çalışmalarının gündeme gelmesi, yanlış bilginin hızını yeniden arttırdı. Özellikle aşı karşıtları tarafından yaygınlaştırılan yanlış bilgiler bu artışta etkili oldu.

DW Türkçe’ye değerlendirmede bulunan Doğruluk Payı Yönetim Kurulu Başkanı Batuhan Ersun ise yanlış bilgilerin birçoğunun direkt insan sağlığını tehdit etmesinin asıl problemi yarattığını dile getiriyor.

Batuhan Ersun, yanlış bilgiyle mücadele etmek için öncelikle okunan haberlere ve dijital içeriklere şüphe refleksinin geliştirilmesi gerektiğine dikkat çekerek toplumsal olarak dijital okur yazarlığımızı, veri okur yazarlığımızı artırmamız gereken zorlu ve uzun bir süreç olduğunu belirtiyor.

Gülin Çavuş’a göre, medya kuruluşlarında teyitçiliğin bir norm olarak yerleşmesi, doğruluk kontrolünün haber yayınlanmadan yapılması, internet kullanıcılarının yanlış bilgiyle karşılaşma ihtimalini önemli ölçüde düşürebilir. Aynı şekilde internet kullanıcılarının, internette bilgiyle karşılaşınca onu hemen doğruymuş gibi kabul etmeme ve açık kaynaklardan kontrol etme refleksini kazanmasının da kritik bir rolü var.

Kaynak: Deutsche Well