Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden bilim insanlarının yürüttüğü ve Nature dergisinde yayımlanan 10 yıllık araştırma, Alzheimer hastalığının gelişiminde lityum eksikliğinin kritik rol oynayabileceğiniortaya koydu.
Araştırmaya göre lityum, beyinde doğal olarak bulunan ve tüm temel hücre türlerinin sağlıklı çalışmasını sağlayan bir element. Sinir hücrelerinin bozulmasını önleyerek bilişsel sağlığın korunmasında önemli görev üstleniyor.
İlk Belirti: Lityum Kaybı
Bilim insanları, insan beyninde lityum seviyelerinin azalmasının, Alzheimer’ın ortaya çıkmasından önce görülen ilk değişikliklerden biri olduğunu keşfetti. Fareler üzerinde yapılan deneylerde de lityum kaybı, hafıza kaybını hızlandırdı.
Bazı durumlarda bu eksikliğin, lityumun Alzheimer ile ilişkili amiloid plaklara bağlanarak hücreler tarafından emilememesi nedeniyle gerçekleştiği belirtildi.
Yeni Umut: Lityum Orotat
Çalışmada, amiloid plaklara yakalanmadan etkisini sürdürebilen yeni bir bileşik olan lityum orotat, farelerde hafızayı geri kazandırma potansiyeli gösterdi.
Gelişmiş kütle spektrometrisiyle yapılan ölçümlerde, 30 farklı metalin iz seviyeleri incelendi. Yalnızca lityumun seviyeleri, sağlıklı bireylerle Alzheimer’ın farklı evrelerindeki kişiler arasında anlamlı fark gösterdi.
Doğal Düzeyde Etki
Tarihsel olarak bipolar bozukluk ve depresyon tedavisinde kullanılan yüksek doz lityum bileşiklerinin yaşlılar için toksik olabileceğini hatırlatan araştırmacılar, lityum orotatın doğal beyin seviyesini taklit eden çok düşük dozlarda (normal dozun binde biri) bile etkili olduğunu belirtti.
Çalışmanın kıdemli yazarı Dr. Bruce Yankner,
“Lityumun dışarıdan aldığımız demir ya da C vitamini gibi bir besin maddesi olduğu ortaya çıktı. İlk kez doğal seviyelerde beyinde bulunduğu kanıtlandı,” dedi.
Erken Teşhis İçin Yeni Yol
Bilim insanları, lityum seviyelerinin ölçülmesinin Alzheimer’ın erken teşhisi için tarama aracı olarak kullanılabileceğini düşünüyor.
Bugüne kadar hastalık; amiloid beta protein kümeleri, tau protein yumakları ve REST proteini kaybı ile açıklanıyordu. Ancak bu anormallikler, neden bazı bireylerin Alzheimer’a özgü değişikliklere rağmen hiç demans geliştirmediğini açıklamıyordu.
Mevcut tedaviler ise hafıza kaybını tersine çeviremiyor, yalnızca ilerlemeyi sınırlı biçimde yavaşlatabiliyor.
“Kilit Parça Olabilir”
Dr. Yankner,
“Lityum eksikliğinin Alzheimer’ın nedeni olabileceği fikri, yeni ve farklı bir tedavi yaklaşımı sunuyor,” diyerek çalışmanın önemini vurguladı.
Ancak bulguların şu an sadece fare deneyleriyle sınırlı olduğu ve insanlar üzerinde yapılacak kontrollü klinik çalışmalarla doğrulanması gerektiği ifade edildi.
Kaynak: Euronews