Türkiye’nin Avrupa’ya açılan kapısı konumundaki Balkanlar’da, Osmanlı mirasının korunması ve gelecek nesillere aktarılması amacıyla önemli bir kültürel çalışma hayata geçirildi. Kuzey Makedonya’da yürütülen kapsamlı bir projeyle, sokaklarda ve tarihî yapılarda yer alan ancak çoğu zaman fark edilmeyen Osmanlı kitabeleri bilimsel yöntemlerle kayıt altına alındı.
Kuzey Makedonya Kitabeler Projesi kapsamında, bölgedeki Osmanlı dönemine ait 120 kitabe incelenerek Türkçe, Arnavutça, Makedonca ve İngilizce olmak üzere dört dile çevrildi. Proje, epigrafi, sanat tarihi ve kültürel miras alanlarını bir araya getiren disiplinler arası bir çalışma olarak dikkat çekiyor.
Projeye ilişkin değerlendirmelerde bulunan Uluslararası Balkan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Lütfi Sunar, çalışmanın yalnızca bir çeviri faaliyeti olmadığını belirterek, bunun Balkanlar’daki ortak geçmişi görünür kılan bir “hafıza köprüsü” niteliği taşıdığını vurguladı. Sunar, Osmanlı döneminden kalan bu yazıtların tarihî yapıların sessiz tanıkları olduğunu ifade etti.
Projenin sahadaki çalışmaları sırasında, cami, han ve hamam duvarlarında yer alan ve zamanla silikleşen kitabeler titizlikle belgelendi. Bu metinlerin okunur hale getirilmesiyle, Balkan coğrafyasındaki Osmanlı izlerinin sadece mimari değil, yazılı kültürel miras açısından da kayıt altına alınması sağlandı.
Çalışmanın resmi başlangıcı, Üsküp’ün simge yapılarından biri olan Mustafa Paşa Camii’nde düzenlenen törenle yapıldı. Törene, Afrim Gaşi başta olmak üzere çok sayıda davetli katıldı. Etkinlik, daha sonra Çifte Hamam’da gerçekleştirilen panel ve sergiyle devam etti.
Panelde, projeye akademik katkı sunan isimler çalışmaların bilimsel ve kültürel boyutlarını ele aldı. Ayrıca, Kuzey Makedonya’daki Osmanlı kitabelerini bir araya getiren ve ülkenin kültürel envanterine önemli bir katkı sunan proje kitabı da tanıtıldı. Bu çalışma sayesinde, Balkanlar’daki Osmanlı mirası yalnızca taşlar üzerinde değil, kalıcı akademik kayıtlarda da korunmuş oldu.
