NTV’nin ilgiyle izlenen programı Ayrıcalıklı Rotalar, bu kez rotasını Akdeniz’in kalbinde yer alan Malta’ya çevirdi. Profesyonel rehber ve tarihçi Saffet Emre Tonguç’un sunumuyla hazırlanan özel bölüm, aynı zamanda 41 bini aşkın aboneye sahip Ayrıcalıklı Rotalar YouTube kanalında da izleyiciyle buluştu.
Programda, kilometrekare başına düşen kültürel miras yoğunluğuyla dikkat çeken Malta’nın; antik çağlardan Orta Çağ’a, Osmanlı kuşatmasından modern döneme uzanan çok katmanlı tarihi ekranlara taşındı. Tonguç, Malta’yı “üst üste yazılmış bir tarih kitabı” olarak tanımlarken, her dönemin adada somut izler bıraktığını vurguladı.
Malta’nın insanlık tarihinin en eski yerleşim alanlarından biri olduğuna dikkat çeken Tonguç, Ggantija Tapınakları’nın, Şanlıurfa’daki Göbeklitepe’den sonra ayakta kalan en eski anıtsal yapılardan biri olduğunu hatırlattı. Mısır piramitlerinden daha eski olan bu tapınakların yanı sıra, 5.600 yıllık Hal Saflieni Hypogeum, Malta’nın “Kutsal Ada” olarak anılmasının nedenlerini gözler önüne serdi.
Programın önemli duraklarından biri de Malta tarihinin dönüm noktası kabul edilen 1565 Büyük Osmanlı Kuşatması oldu. Kanuni Sultan Süleyman döneminde gerçekleşen kuşatmanın izlerinin bugün hâlâ Valletta ve Birgu sokaklarında hissedildiği aktarıldı. Kuşatmanın ardından kurulan Valletta’nın ızgara planlı sokakları ve mimarisi programda ayrıntılı biçimde tanıtıldı.
Bölümde dikkat çeken bir diğer başlık ise Valletta’nın altındaki gizemli yeraltı dehlizleri oldu. İkinci Dünya Savaşı sırasında sığınak olarak kullanılan bu tüneller, ilk kez bir televizyon programına açıldı. Dehlizlerde, dönemin karanlık izlerini yansıtan çizimler ve semboller de ekrana yansıdı. Ayrıca, ihtişamlı iç mekânı ve 400 şövalyenin mezarına ev sahipliği yapan St. John’s Co-Cathedral da programın öne çıkan durakları arasında yer aldı.
Tonguç, Malta’nın yalnızca tarih değil yaşayan bir kültür sunduğunu da vurguladı. Arapça, İtalyanca ve İngilizce etkileri taşıyan dili, ters akan trafiği ve pazar günleri kurulan Marsaxlokk balık pazarıyla adanın günlük yaşamına dair ayrıntılar paylaşıldı. Programın finalinde ise Malta’nın kardeş adası Gozo’ya geçilerek Rabat (Victoria) kenti ve yerel lezzet pastizzi tanıtıldı.
Saffet Emre Tonguç’un hazırladığı bu özel Malta yolculuğunu kaçıranlar ya da yeniden izlemek isteyenler için bölüm, Ayrıcalıklı Rotalar YouTube kanalında izlenebiliyor.