Dünyanın en aktif yanardağlarından biri olan Etna, yeniden bilim dünyasının gündeminde. Sicilya’nın doğu kıyısında yer alan dev yanardağ, her yıl birçok kez patlamasıyla biliniyor. Haziran ayında yaşanan son volkanik patlama sonrası araştırmacılar, gelecekteki patlamaları daha doğru öngörmek için yeni bir yöntem geliştirdi.
Depremler, Patlamaların Anahtarı Olabilir
Bilim dergisi Science Advances’ta yayımlanan çalışmaya göre, depremlerin istatistiksel modellerivolkanik patlamaların erken uyarı sinyallerini verebilir.
İtalya Ulusal Jeofizik ve Volkanoloji Enstitüsü (INGV) araştırmacıları, Etna Yanardağı’ndan elde edilen 20 yıllık deprem verilerini analiz ederek yeni bir tahmin modeli geliştirdi.
Araştırmacılar, “b değeri” adı verilen ve küçük depremlerin büyük depremlere oranını ölçen göstergenin, magmanın kabukta yükselme süreciyle doğrudan bağlantılı olduğunu keşfetti.
Bu değerdeki değişimlerin zaman içinde izlenmesi, yaklaşan patlamaların erken işaretlerini tespit etmeyi mümkün kılıyor.
Etna, Tektonik Sınırda Yer Alıyor
Etna, Afrika ve Avrupa tektonik plakalarının kesişim noktasında bulunuyor. Bu durum, hem sık depremlere hem de yoğun volkanik aktiviteye zemin hazırlıyor.
Küçük sarsıntılar, magmanın hareketini etkileyerek patlama olasılığını artırabiliyor.
Geleneksel yöntemlerde bilim insanları, volkanın içindeki magmanın hareketini sismik, jeolojik, jeofizik ve jeokimyasal verilerle izliyor. Ancak çoğu zaman yapılan uyarılarla patlama arasındaki süre çok kısaoluyor.
Yeni yöntem sayesinde uyarı süresinin günler hatta haftalar öncesine çekilmesi hedefleniyor.
Etna Çevresinde 1,5 Milyon Kişi Yaşıyor
NASA verilerine göre, Sicilya nüfusunun üçte biri Etna Yanardağı’nın eteklerinde yaşıyor. Bu da olası bir patlamada binlerce kişinin doğrudan etkileneceği anlamına geliyor.
Haziran 2025’teki patlamada 6,5 kilometre yüksekliğe ulaşan kül bulutları, bölgedeki hava trafiğini olumsuz etkilemişti.
Bilim insanları, yeni yöntemin “felaketlerin önlenmesinde devrim yaratabileceğini” ve Etna’nın çok parametreli gözetim sistemine entegre edilmesi halinde, yerel halkın güvenliğinin önemli ölçüde artacağını belirtiyor.
Kaynak: Euronews
