TİRAN – Arnavutluk, dünyada bir ilk olarak yapay zekâdan oluşturulmuş bir bakana sahip oldu. Üstelik bu, yapay zekâdan sorumlu bir bakanlık değil; tamamen kod ve piksellerden oluşan, yapay zekâ ile çalışan sanal bir bakan.
Başbakan Edi Rama’nın Perşembe günü yaptığı açıklamaya göre adı Diella (Arnavutçada “güneş ışığı” anlamına geliyor) olan bu sanal bakan, tüm kamu ihalelerinden sorumlu olacak.
Yaz aylarında Rama, bir gün ülkenin dijital bir bakana, hatta yapay zekâdan bir başbakana bile sahip olabileceğini dile getirmişti. Ancak bu kadar hızlı gerçekleşmesini çok az kişi bekliyordu.
Perşembe günü Tiran’da düzenlenen Sosyalist Parti genel kurulunda, hangi bakanların görevde kalacağı ve hangilerinin değişeceğini açıklayan Rama, hükümetin tek insan olmayan üyesi Diella’yı da tanıttı.
“Diella, fiziki olarak aramızda olmayan, tamamen yapay zekâ tarafından yaratılan ilk hükümet üyesi” dedi.
Rama, ihalelerle ilgili kararların artık bakanlıklardan alınacağını ve “kamu alımlarının hizmetkârı” olan Diella’nın eline bırakılacağını söyledi. Sürecin “adım adım” ilerleyeceğini belirten Rama, Arnavutluk’un artık kamu ihalelerinin “yüzde 100 yolsuzluktan uzak olduğu ve her kamu fonunun yüzde 100 şeffaf biçimde izlendiği” bir ülke olacağını vurguladı.
“Bu bir bilim kurgu değil, Diella’nın görevidir” dedi.
Aslında Diella, Arnavut vatandaşlarına yabancı değil. Hâlihazırda ülkenin dijital devlet hizmetleri platformu e-Albania’yı çalıştırıyor. Vatandaşlar bu platform üzerinden neredeyse tüm devlet hizmetlerine çevrimiçi erişebiliyor. Diella’nın geleneksel Arnavut kıyafetleri giymiş genç bir kadın avatarı da bulunuyor.
Diella, ihaleleri değerlendirecek ve “dünyanın dört bir yanından yetenekleri işe alma” yetkisine sahip olacak. Ayrıca “önyargıların ve bürokrasinin katılığının” kırılmasına katkıda bulunacağı ifade ediliyor.
Arnavutluk, özellikle kamu yönetimi ve kamu alımları alanında uzun süredir yolsuzlukla mücadele ediyor. Bu konu, Avrupa Birliği’nin yıllık hukukun üstünlüğü raporlarında defalarca gündeme getirildi.
Edi Rama, Mayıs 2025’te aldığı tarihi dördüncü dönem yetkisiyle ülkesini 2030’a kadar AB üyeliğine taşımayı hedefliyor.
Kaynak: Politico EU
