28 Ağustos 2025
Gayrimenkul satışlarında “düşük bedel beyanı”yla tapu harcını az ödeme uygulamasına karşı kapsamlı denetimler başladı. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yürüttüğü çalışmada, son 5 yılda Türkiye genelindeki 7 milyonun üzerindeki satış işlemi mercek altına alındı. İlk etapta şüpheli görülen 100 bini aşkın tapu sahibine resmi uyarı yazıları gönderildi; denetimlerin tamamlanmasıyla bu sayının milyonları bulması bekleniyor.
Düşük beyana yapay zekâ taraması: Alıcı ve satıcı birlikte sorumlu
Mevzuata göre konut satışlarında gerçek bedelin yüzde 4’ü tapu harcı olarak ödeniyor. Ancak satış bedelinin rayiç değerin altında gösterilmesi uzun süredir yaygın bir usulsüzlük olarak biliniyor. GİB, yapay zekâ destekli analizle 5 yıl geriye dönük tüm işlemleri; konum, emsal ortalamalar, metrekare, yapı yaşı gibi kriterler üzerinden taradı. Beyan edilen bedel ile sistemin belirlediği makul değer arasında bariz fark tespit edildiğinde, hem alıcıya hem satıcıya savunma için tebligat gönderiliyor.
Faiz ve fark tahsil edilecek; caydırıcılık artıyor
İnceleme sonucunda düşük beyanın kasıtlı olduğuna karar verilirse, taşınmazın eski ve yeni sahibi, gerçek değer ile beyan edilen değer arasındaki farkı yasal faiziyle birlikte ödemek zorunda kalacak. Yetkililer, rayiç bedellerin son düzenlemelerle 10–15 kat yükseltilmesinin sahte veya düşük beyanı frenlediğini, yeni dalga denetimlerle kayıt dışılığın daha da azalmasının hedeflendiğini belirtiyor.
Tapuda yeni dönem: Yazılar evlere gelmeye başladı
Uygulama kapsamında gönderilen uyarı mektuplarında, ilgili satışa dair tespitler ve istenen ek bilgi-belgeler yer alıyor. Mülk sahiplerinden, beyanın doğruluğunu ispatlayacak sözleşme, ödeme dekontu ve değerleme raporu gibi evrakları belirlenen süre içinde ibraz etmeleri isteniyor. Sürecin sonunda haksız düşük beyan tespit edilirse idari yaptırımlar ve gecikme faizleri devreye giriyor.
Ne yapmalı? Uzmanlardan üç kritik öneri
- Satış bedelini banka üzerinden ve şeffaf biçimde belgelendirin; nakit ödemelerde makbuz ve sözleşmeleri saklayın.
- Emsal değer ve lokasyon verileriyle destekli gayrimenkul değerleme raporu edinin.
- Tebligat aldıysanız, süresi içinde eksiksiz cevap verin; gerekirse mali müşavir veya hukuk danışmanından destek alın.
Gayrimenkul piyasasında gerçek değer üzerinden beyan zorunluluğunu güçlendiren denetimlerin, hem kamu gelirlerini artırması hem de kayıt dışı fiyatlama ve vergi kaybını azaltması bekleniyor. Yeni süreçte mükelleflerin şeffaf belge akışı ve doğru beyanla ilerlemesi kritik önem taşıyor.
Kaynak: Karar – “Milyonlarca tapulu eve resmi yazı gönderilecek: Bu parayı açıkla”
