Yaz aylarıyla birlikte Avrupa’da yaşayan Türkiye kökenli vatandaşlar memleketlerine akın etmeye başladı. Türkiye’ye artan bu gelişlerle birlikte esnafın yüzü gülerken, döviz girişindeki hareketlilik de dikkat çekiyor. Ancak kamuoyunda asıl tartışılan konu: Gurbetçiler Türkiye’de gerçekten ne kadar harcıyor?
En dikkat çeken açıklama ise Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken’den geldi. Palandöken, yurt dışında yaşayan vatandaşların kişi başı ortalama 15 bin Euro harcadığını ve Türkiye’ye yılda 700–800 milyar TL katkı sağladıklarını ifade etti.
Veriler Ne Diyor?
Peki bu rakamlar ne kadar doğru? Resmî kurumların açıkladığı verilerle karşılaştırıldığında tablo farklı:
|
Kaynak |
Kişi Başı Harcama |
Toplam Yıllık Katkı |
|
TESK (Palandöken) |
15.000 Euro |
700–800 milyar TL |
|
TÜİK & TCMB Verileri |
1.100–1.650 Euro |
450–550 milyar TL |
TÜİK verilerine göre, Türkiye’ye gelen yurt dışı yerleşik Türk vatandaşlarının kişi başı ortalama harcaması 1.200–1.800 USD arasında. Bu da bugünkü kurla yaklaşık 1.100–1.650 Euro demek.
15 Bin Euro Harcama Gerçekçi mi?
15 bin Euro’luk harcama, ancak şu durumlarda mümkün olabilir:
• Gayrimenkul (ev, arsa) veya araç alımı,
• Düğün, nişan gibi büyük etkinlikler,
• Sağlık hizmeti için gelen üst gelir grubu.
Ancak bu harcamaları yapanlar, gurbetçilerin yalnızca küçük bir bölümünü oluşturuyor. Büyük çoğunluk:
• Ailesinin yanında kalıyor,
• Tatilini sınırlı sürede yapıyor,
• Harcamalarını daha mütevazı tutuyor.
700–800 Milyar TL Katkı Fazla mı?
TCMB ve TÜİK verileri, Türkiye’ye döviz girişinin yılda yaklaşık:
• 8–10 milyar Dolar döviz transferi,
• 7–10 milyar Dolar turizm harcaması,
olduğunu gösteriyor.
Bu iki kalem birleştirildiğinde toplam etki yaklaşık:
• 15–18 milyar Dolar,
• Yani bugünkü kurla 450–550 milyar TL.
Palandöken’in iddia ettiği 800 milyar TL katkı için ekonomik dolaylı etkilerin de dâhil edilmesi gerekiyor:
• Organizasyon ve tören harcamaları,
• Araç ve mülk alımları,
• Aile içi maddi destekler,
• Yerli piyasada yapılan TL cinsinden alışverişler.
Ancak bunların tümü dövize dönüşmediğinden, gerçek döviz katkısı sınırlı kalıyor.
Bu Rakamlar Neden Öne Sürülüyor?
Yüksek harcama tahminleri çoğu zaman şu amaçlarla kamuoyunda yer buluyor:
• Ekonomik motivasyon yaratmak,
• Gurbetçilere “değerli müşteri” algısı oluşturmak,
• Esnafa moral vermek,
• Piyasalarda canlılık beklentisi oluşturmak.
Ancak veri desteği olmadan bu tür açıklamalar, gerçekçi olmayan beklentilere yol açabilir.
Özetle Gerçekler:
✅ Gurbetçi başına ortalama harcama: 1.100–1.650 Euro
✅ Türkiye’ye yıllık ekonomik katkı: 450–550 milyar TL
❗ 15 bin Euro ve 800 milyar TL gibi rakamlar: İyimser tahminler, temsili senaryolar.
Kaynak: Dervirgül
