Malta’da çalışan Türk vatandaşlarının emeklilik hakları, hem Malta’nın sosyal güvenlik mevzuatı hem de Türkiye’nin sağladığı imkânlar açısından incelenmelidir. Aşağıda, sorular bazında Malta’daki prim ödeme ve emeklilik koşulları, Türkiye-Malta sosyal güvenlik ilişkisinin durumu, çift emeklilik ihtimali, prim birleştirme/transfer olanakları ve emekli maaşlarının Malta’da alınması ile vergilendirilmesi ele alınmıştır.
Malta’da Çalışan Türklerin Sosyal Güvenlik Primi ve Emekliliği
Malta’da Prim Ödeme: Malta’da yasal olarak çalışmaya başlayan Türk expat’lar, Malta sosyal güvenlik sistemine tıpkı Malta vatandaşları gibi zorunlu prim öderler. Ücretli (bağımlı) çalışanlar için primler “Class 1” kategorisinde sayılır; işveren, çalışanın brüt haftalık maaşından yasal oranda sosyal güvenlik katkısını keser ve kendi payıyla birlikte her ay Inland Revenue (Gelir İdaresi)’ye yatırır. Bu prim oranı çalışanın temel haftalık ücretine göre belirlenir (ikramiye veya mesai hariç) ve normal durumda işveren ve çalışan eşit oranda katkı yapar. Örneğin, tam zamanlı bir çalışan için işveren her maaş döneminde yasal kesintiyi yapar; bu tutarın benzeri bir miktar da işveren tarafından eklenerek devlete ödenir. Serbest meslek sahibi (kendi hesabına çalışan) Türk vatandaşları ise “Class 2” primi öder; bunlar gelir beyanlarına göre belirlenip yılda üç taksitte (Nisan, Ağustos, Aralık) Inland Revenue’ye ödenir. Kısmi süreli çok düşük saatli işler haftada 8 saatin altında kalıyorsa çalışan “self-occupied” sayılıp kendi primini yatırmakla yükümlü olabilir. Sonuç olarak, Malta’da 16 yaş üstü ve 65 yaşı altındaki her çalışan, ister Türk ister başka ülke vatandaşı olsun, sosyal sigorta primi ödemek zorundadır ve her çalışma yılı kişi adına 52 haftalık prim gününe tekabül eder.
Malta’da Emeklilik Şartları: Malta sosyal güvenlik sistemine prim ödeyen Türkler, Malta vatandaşları ile aynı emeklilik haklarına sahiptir. Malta’da emeklilik yaşı kademeli olarak doğum yılına göre belirlenir: Örneğin 1952-1955 doğumlular 62 yaşında, 1956-1958 doğumlular 63 yaşında, 1959-1961 doğumlular 64 yaşında, 1962 ve sonrası doğumlular 65 yaşında emekliliğe hak kazanırlar. Günümüzde pek çok kişi için fiili emeklilik yaşı 65’tir (özellikle 1962 ve sonrası doğumlular). Emekli maaşı hesaplanırken de son yıllardaki kazançlar dikkate alınır; örneğin 1962 ve sonrası doğumlular için son 40 yıl içindeki en iyi 10 yıllık kazanç ortalaması üzerinden Malta emekli maaşı hesaplanır.
Malta’da asgari prim süresi koşulu vardır: Bir Türk vatandaşı Malta’dan emekli aylığına hak kazanmak için en az 12 yıl (yaklaşık 624 hafta) prim ödemiş olmalıdır. Bu süreyi dolduramayan kişiler Malta’da yaşlılık aylığı alamazlar. Asgari süreyi tamamlayanlar ise kısmi/indirilmiş miktarda emekli maaşı alabilir. Tam (full) emeklilik için gereken prim süresi doğum yılına göre değişir: Örneğin 1952-1961 arası doğumlular için 35 yıl, 1962-1968 arası için 40 yıl, 1969 ve sonrası için 41 yıl prim ödenmiş olması tam emeklilik için gereklidir. Buna göre, 41 yıl prim ödeyen (Toplam ~2130 hafta) bir kişi azami oranlı emekli aylığı alır; daha az prim yılı varsa maaş oranı da nispeten düşük olacaktır. Ancak her halükârda en az 12 yıllık prim şartı bulunur. Malta mevzuatına göre erken emeklilik imkânı da sınırlı biçimde vardır: 61 yaşında emekli olmak isteyen birinin, doğum yılına göre değişen şekilde, örneğin 35-40 yıl arasında prim ödemiş olması gerekir.
Malta’da çalışan Türk expatlar, bu şartları sağladıklarında Malta sosyal sigorta emekli aylığı almaya hak kazanırlar. Özetle, Malta’da çalışırken primlerini düzenli ödeyen bir Türk vatandaşı, 65 yaşında ve en az 12 yıl primle Malta’dan emekli aylığı alabilir; prim yılı arttıkça maaş miktarı yükselir.
Türkiye ile Malta Arasında Sosyal Güvenlik Anlaşması Var mı?
İkili Sosyal Güvenlik Anlaşması: Türkiye ile Malta arasında sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmamaktadır. Malta, bugüne dek sadece belirli birkaç ülkeyle (Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda ve sınırlı kapsamlı olarak Libya) sosyal güvenlik anlaşmaları imzalamıştır. İlgili Malta makamlarına göre bu ülkeler haricinde, Malta sosyal güvenlik sistemi ile diğer ülkeler arasında prim birleştirme veya transferini mümkün kılan bir düzenleme yoktur. Nitekim Malta hükümetinin üçüncü ülke vatandaşlarına ilişkin bilgilendirmesinde de, ancak Malta ile ikili anlaşması olan ülkelerde ödenen primlerin emeklilik koşullarında dikkate alınabileceği belirtilmiştir. Türkiye bu listede olmadığı için, Türkiye-Malta arasında özel bir sosyal güvenlik protokolü mevcut değildir.
Türkiye’nin yurt dışında pek çok ülke ile (başta Avrupa ülkeleri olmak üzere toplam 35 ülkeyle) sosyal güvenlik sözleşmeleri vardır. Bu anlaşmalar genel olarak iki ülke vatandaşlarına eşit muamele, prim ödeme sürelerinin birleştirilmesi, sağlık yardımlarının karşılıklı devamı, emeklilik haklarının korunması ve ülkeler arasında taşınabilirliği gibi önemli güvenceler sağlar. Örneğin, sosyal güvenlik anlaşması olan ülkelerde çalışan bir Türk vatandaşı, her iki ülkedeki prim günlerini birleştirerek emeklilik için gerekli minimum süreyi doldurabilir; emekli olduğunda da maaşını diğer ülkede ikamet etse bile almaya devam eder. Fakat Malta ile böyle bir anlaşma olmadığı için, Türk expatlar açısından prim sürelerinin birleştirilmesi, karşılıklı sağlık hizmeti, veya emeklilik haklarının karşılıklı tanınması gibi kolaylıklar mevcut değildir.
AB Mevzuatı Durumu: Malta bir Avrupa Birliği üyesi olmakla birlikte, Türkiye AB üyesi olmadığından AB’nin sosyal güvenlik koordinasyon düzenlemeleri (883/2004 sayılı Tüzük vb.) Türkiye için geçerli değildir. AB üyesi ülkeler kendi aralarında vatandaşlarının sigorta primlerini toplamaya ve emeklilik haklarını korumaya yönelik sistemler uygular; ancak Türkiye bu sisteme dahil olmadığından, Malta’da çalışılan sürelerin Türkiye’ye saydırılması veya otomatik olarak Türkiye’de emekliliğe yansıması AB üzerinden mümkün olmaz. Dolayısıyla, Malta’da çalışan bir Türk, sosyal güvenlik açısından tamamen iki ayrı sistemde prim ödemiş olur: Malta’daki primler Malta’da emeklilik hakkını, Türkiye’deki primler Türkiye’de emeklilik hakkını ilgilendirir – iki ülke arasında doğrudan bir bağlantı yoktur.
Çift Emeklilik: Hem Türkiye Hem de Malta’dan Emekli Olmak
İki Ülkeden Emeklilik Mümkün mü? Evet, yasal olarak Türk vatandaşları hem Türkiye’den hem de Malta’dan emekli olabilirler. İki farklı ülkede çalışıp her birinde o ülkenin emeklilik şartlarını ayrı ayrı yerine getiren bir kişi, her iki ülkeden de emeklilik aylığı alma hakkına sahip olabilir. Buna günlük hayatta “çift dikiş” veya çifte emeklilik denmektedir. Bu durum sıkça Avrupa’da yaşayan Türklerde görülür: Örneğin Almanya’da uzun yıllar çalışıp Alman emekliliği alan bir kişi, ayrıca Türkiye’deki çalışma sürelerini borçlanarak Türkiye’den de emekli aylığı alabilmektedir. Benzer şekilde, Malta’da çalışan bir Türk, Malta’nın en az 12 yıl kuralını ve yaş şartını sağlarsa Malta’dan emekli maaşı; Türkiye’de de gerekli prim günlerini tamamlamış veya tamamlamayı borçlanma yoluyla sağlamışsa Türkiye’den emekli maaşı alabilir.
Burada kritik nokta, her iki ülkenin ayrı ayrı koşullarının yerine getirilmesidir. Türkiye-Malta arasında anlaşma olmadığı için, kişi bir ülkede eksik kalan primlerini diğerindekiyle otomatik tamamlayamaz. Yani her ülke için gereken asgari prim süresi o ülkenin kendi içinde sağlanmalıdır. Ancak bir kişi Malta’da çalışıp prim öderken aynı anda Türkiye’de de sigortalı olmaz (iki ülkede aynı anda prim ödenmesi genellikle mümkün değildir ve sosyal güvenlik mevzuatları buna izin vermez). Çift emeklilik senaryosu genellikle ardışık çalışma ile ortaya çıkar: Örneğin kişi kariyerinin ilk kısmını Türkiye’de geçirip orada sigortalı olur, sonra Malta’ya gelip çalışır ve Malta’da sigorta primi öder. Bu şekilde her iki ülkede de belirli süre sigortalı olan biri, sonunda iki ayrı emeklilik hakkı elde edebilir.
Yasal Durum: Türkiye’de yasalar çifte emekliliğe engel değildir. Hatta Türk Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) yurtdışında yaşayan vatandaşlara yönelik mevzuatı, bu kişilerin Türkiye’den de emekli olabilmelerine imkân tanımaktadır. SGK uzmanları da yurtdışı çalışma sürelerini borçlanarak hem Türkiye’den hem yabancı ülkeden emekli olunabileceğini ifade etmektedir: “Yurtdışı borçlanması yaptığınız takdirde hem Türkiye’den hem de İsveç’ten emekli olabilirsiniz.”. Benzer şekilde, Malta’da yeterli prim ödeyip emekli olmaya hak kazanan bir vatandaşımız, Türkiye’deki hizmetlerini de tamamladıysa veya borçlandıysa iki ayrı emekli maaşı alabilir. Bunun önünde hukuki bir engel yoktur. Sadece, her iki ülkeden emeklilik hakkı kazanmak için gerekli koşullar ayrı ayrı yerine getirilmelidir. Örneğin, kişi Malta’da 15 yıl çalışıp oradan emeklilik hakkı elde ederken, Türkiye’de yalnızca 5 yıl çalışması varsa tek başına Türkiye’den emekli olamaz; bu durumda eksik süreleri Türkiye’de borçlanma yoluyla tamamlayıp Türk emekliliğine hak kazanabilir (aşağıda açıklanmıştır). Sonuçta şartlar sağlandığında, çifte emeklilik yasal olarak mümkündür ve bir Türk vatandaşı iki ülkeden de emekli aylığı alabilir.
Malta’da Ödenen Primlerin Türkiye’ye Devri veya Saydırılması
Doğrudan Prim Transferi: Malta’da ödenen sosyal güvenlik primlerinin doğrudan Türkiye’ye devri maalesef mümkün değildir. İki ülke arasında sosyal güvenlik anlaşması olmadığından, Malta’daki prim günlerinin otomatik olarak Türk SGK sistemine geçirilmesi veya Türkiye’deki emeklilik hesabına eklenmesi için bir mekanizma bulunmamaktadır. Bu, örneğin Malta’da 10 yıl çalışmış birinin, bu 10 yılı hiçbir işlem yapmadan SGK prim günlerine ekleyemeyeceği anlamına gelir. Dolayısıyla, her iki ülkedeki prim kayıtları birbirinden tamamen ayrı tutulur.
Yurtdışı Borçlanma ile Prim Saydırma: Türk vatandaşları için, yabancı ülkelerde geçen çalışma sürelerini Türkiye’de emeklilik hesabına dahil etmenin yolu “Yurtdışı Borçlanma” yapmaktır. 3201 sayılı Kanun kapsamında SGK, yurtdışında belirli süre çalışmış (ya da ev kadını olarak bulunmuş) Türk vatandaşlarına, o süreleri borçlanarak (prim ödeyerek) hizmetten saydırma hakkı tanımaktadır. Bu uygulama, fiilen bir prim transferi olmasa da benzer bir etki yaratır: Kişi Malta’da çalıştığı yılları belgeleyip SGK’ya başvurarak, bu yıllar için hesaplanan prim borcunu öder; ödediği takdirde Malta’daki çalışma dönemleri Türkiye’de sigortalılık süresi olarak sayılır.
Yurtdışı borçlanması yapmanın belirli şartları ve prosedürü vardır:
• Türk vatandaşı olmak: Başvuru anında Türk vatandaşı olmak veya daha önce Türk vatandaşıyken izinle vatandaşlıktan çıkmış Mavi Kart sahibi olmak gerekir. Yani çifte vatandaşlar da borçlanma yapabilir.
• Yurtdışında çalışma/ikamet süresi: Borçlanılacak sürelerde, kişi Malta’da (veya başka bir ülkede) yasal olarak çalışmış olmalıdır. Çalışma dışında, işsizlikle geçen süreler veya ev hanımı olarak geçen süreler de borçlanılabilir (her bir çalışma dönemi aralarında bir yıla kadar işsizlik süresi dahil edilebilir).
• Belgelendirme: Başvuru sahibi, yurtdışındaki hizmet sürelerini kanıtlayan belgeleri sunmak zorundadır (Malta’daki “social security contributions history” belgesi, işveren yazıları, hizmet dökümü, sosyal güvenlik kurumu yazıları vb.), ayrıca pasaport fotokopisi veya Malta’daki oturum belgesi ve Türkiye Cumhuriyeti kimlik fotokopisi de gerekir. Malta’da çalışılan her iş için oradaki sosyal güvenlik kurumu (Jobsplus/DSS) kayıtları borçlanma için kullanılabilir.
• Başvuru yeri: Başvurular Türkiye’de SGK il/ilçe müdürlüklerine veya yurtdışında Türk konsolosluklarına yapılabilir. Malta’da ikamet eden biri, T.C. Malta Büyükelçiliği Konsolosluk Şubesi aracılığıyla borçlanma başvurusu yapabilir.
• Prim tutarının hesaplanması ve ödenmesi: SGK, borçlanılmak istenen her gün için bir prim tutarı belirler. 2019’da yapılan yasa değişikliğiyle bu tutar, başvuru tarihindeki günlük brüt asgari ücretin %45’i olarak sabitlenmiştir. Örneğin 2025 yılı için günlük borçlanma bedeli, ilgili dönemdeki asgari ücret üzerinden hesaplanır. Borçlanılmak istenen toplam gün sayısı ile bu tutar çarpılarak ödenecek meblağ bulunur ve bu tutar SGK tarafından kişiye tebliğ edilir. Başvuru sahibi, tebliğ tarihinden itibaren verilen süre içinde (genellikle 3 ay) bu tutarı ödeyerek borçlanma işlemini tamamlar.
Borçlanma bedeli ödendikten sonra, ilgili yurtdışı çalışma süreleri SGK hizmet cetveline eklenir. Bu sayede kişi Türkiye’de prim gününü artırmış olur ve emeklilik için gereken prim gün sayısını doldurabilir. Örneğin Malta’da 5 yıl (yaklaşık 260 hafta) çalışmış biri, bu 5 yılı borçlanarak SGK’ya 5*52=260 gün ekletebilir. Eğer Türkiye’de önceden 4000 gün prim varsa, borçlanma sonrası 4260 gün olur ve emeklilik şartlarına yaklaşmış olur.
Kesin Dönüş Şartı: Yurtdışı borçlanması yaparak Türkiye’den emekli aylığı bağlatmak isteyenlerin dikkat etmesi gereken bir husus, “yurda kesin dönüş” kuralıdır. SGK mevzuatına göre, borçlandığı sürelerle emekliliğe hak kazanıp aylık talebinde bulunacak kişinin yurtdışındaki çalışmasını sona erdirmesi gerekir. Kesin dönüş, yanlış anlaşılmamalıdır: Malta’daki hayatınızı tamamen bırakıp Türkiye’ye temelli dönmek zorunda değilsiniz; ancak Malta’da aktif sigortalı bir işi bırakmış olmanız ve Malta’dan çalışma/işsizlik maaşı gibi ikamete dayalı bir sosyal güvenlik ödeneği almamanız gerekiyor. Yani Türkiye’den emekli maaşı bağlanması için, kişinin Malta’daki işinden ayrılmış olması (veya işsiz ise işsizlik ödeneğinin bitmiş olması) şart koşuluyor. SGK bu durumu “yurda kesin dönüş” olarak adlandırsa da, aslında kastedilen yabancı ülkede çalışmama ve sosyal yardım/maaş almama halidir. Bu şart, borçlanma başvurusu sırasında aranmıyor; kişi Malta’da çalışırken de borçlanma yapabilir ancak emeklilik maaşı talep edeceği zaman işten ayrılmış olmalıdır. Kişinin Malta’da ikamet etmeye devam etmesi, arada Türkiye’ye gidip gelmesi engel teşkil etmez; önemli olan Malta’da çalışıyor olmamasıdır.
Özetle, Malta’da ödenen primlerin Türkiye’ye devri doğrudan mümkün değilken, yurtdışı borçlanması yolu ile bu primlerin karşılığı süreler Türkiye’de hizmet süresi olarak saydırılabilir. Bu sayede Türk expat’lar Malta’daki çalışmalarını boşa çıkarmadan, Türkiye’de emeklilik haklarını koruyabilirler. Borçlanma sayesinde bir kişi, gerekli prim gününü tamamlayarak Türkiye’den emekliliğe hak kazanabilir ve maaşını alabilir. Bu uygulama, Türkiye ile Malta arasında anlaşma olmamasının yarattığı boşluğu dolduran bir yöntemdir ve çok sayıda gurbetçi tarafından kullanılmaktadır.
Türkiye’den Emekli Olanlar Malta’da Emekli Maaşlarını Alabilir mi? Vergilendirme Nasıl Olur?
Emekli Maaşının Alınması: Türkiye’den emekliliğe hak kazanmış bir kişi (SGK’dan emekli aylığı bağlanmış) dünyanın her yerinde olduğu gibi Malta’da da emekli maaşını alabilir. Emeklilik maaşı, kişinin sosyal güvenlik hakkıdır ve ikamete bağlı değildir. SGK, yurtdışında ikamet eden emeklilere maaş ödemeye devam eder. Uygulamada SGK genellikle maaşı bir Türk bankasındaki hesaba yatırır; emekli kişi Malta’da olsa dahi banka kartı aracılığıyla bu parayı çekebilir veya havaleyle Malta’daki bir banka hesabına transfer edebilir. Ayrıca, sosyal güvenlik anlaşması olmasa bile SGK, emekli aylığını almaya hak kazanan ve yurtdışında yaşayan kişilere ödemeyi durdurmaz. Yalnız, yurtdışı ikamet halinde SGK periyodik olarak “yaşam belgesi” talep edebilir – emeklinin hayatta olduğunu belgelemek için konsolosluk onaylı bir form göndermesi istenir. Bu prosedür yerine getirildiği sürece, Türkiye’den bağlanan emekli maaşı Malta’da sorunsuz şekilde alınabilir. Nitekim ikili anlaşmaların ortak hükümlerinden biri de, bir ülkede emekli aylığına hak kazanan kişinin diğer ülkede ikamet etse bile aylığını almaya devam etmesidir. Her ne kadar Türkiye-Malta arasında anlaşma olmasa da, Türkiye bu hakkı tek taraflı olarak da tanımaktadır; SGK mevzuatı, emeklilik bağlandıktan sonra yurtdışında ikamet etmeyi engel saymamaktadır. Özetle, Türkiye’den emekli olan bir Türk vatandaşı Malta’da yaşarken de SGK emekli maaşını alabilir.
Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması: Emekli maaşlarının vergilendirilmesi konusu, ülkelerin vergi mevzuatına ve aralarındaki Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması (ÇVÖA) hükümlerine bağlıdır. Türkiye ile Malta, 14 Temmuz 2011’de bir Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması imzalamış ve bu anlaşma 2013 yılında yürürlüğe girmiştir. Bu anlaşma gereği, Türkiye’de elde edilen gelirlerin Malta’da ikamet eden kişilerce nasıl vergilendirileceğine dair özel kurallar uygulanır. ÇVÖA’nın genel amacı, aynı gelirin hem Türkiye’de hem Malta’da çifte vergilendirmeye tabi tutulmasını önlemektir.
Emekli Maaşı Vergisi: Türkiye’de SGK’dan alınan emeklilik aylıkları, Türkiye iç mevzuatına göre gelir vergisine tabi değildir (SGK emekli maaşlarından Türkiye’de vergi kesintisi yapılmaz). Dolayısıyla bir Türk vatandaşı emekli olduğunda Türkiye tarafında maaşı net olarak ödenir. Ancak Malta’da daimî ikamet eden biri, dünya genelindeki gelirleri üzerinden Malta gelir vergisi beyannamesi verir. Bu kapsamda Türkiye’den aldığı emekli maaşı da Malta vergi makamlarına beyan edilmelidir. Malta’nın birçok vergi anlaşmasında emeklilik gelirlerinin yalnızca mukim olunan ülkede (ikamet ülkesi) vergilendirilmesi esası benimsenmiştir. Nitekim Malta-Avustralya anlaşmasında Avustralya kaynaklı emekli maaşları sadece Malta’da vergilendirilir. Bazı anlaşmalarda ise kaynak ülkeye sınırlı vergi hakkı tanınabilir (örneğin Malta-Kanada anlaşmasında Kanada, emekli maaşından %15’e kadar vergi alabilir). Türkiye-Malta anlaşması da OECD modeline uygun şekilde emekli maaşlarının vergilendirme hakkını düzenler. Genellikle ikamet ülkesi vergilendirir, kaynak ülke ise ya vergilendirmez ya da sınırlı bir vergi alabilir. Bu durumda Malta’da yaşayan bir Türk emeklisinin SGK maaşı, Türkiye’de vergilendirilmese bile Malta’da kendi gelir vergisi dilimine göre vergilendirilecektir. Eğer anlaşma gereği Türkiye’nin vergilendirme hakkı varsa (örneğin %10 gibi bir stopaj uygulama hakkı tanınmışsa), Malta çifte vergilemeyi önlemek için o tutarı Malta vergisinden mahsup edecektir.
Anlaşmanın teknik detaylarına göre: Kamudan sağlanan emeklilikler (örneğin Türkiye’de devlet memuru olarak çalışmış birinin Emekli Sandığı maaşı) genelde kaynak ülkede vergilendirilir; diğer emeklilikler ise ikamet ülkesinde. Ancak her iki durumda da çifte vergilendirme yoktur. Malta Maliye Bakanlığı’nın belirttiği üzere, Malta’nın çok sayıdaki vergi anlaşması sayesinde yurtdışından Malta’ya gelen emekli gelirleri iki ülkede birden vergilenmez, anlaşmalar hangisinin vergileyeceğini netleştirir. Türkiye ile Malta arasındaki anlaşma da bu prensiplere uygundur. Uygulamada, Malta’da ikamet eden Türk emeklileri, Türkiye’den aldıkları maaş için Türkiye’de vergi ödemezler; Malta’da ise bu geliri beyan edip yürürlükteki gelir vergisi dilimlerine göre (Malta’da gelir vergisi %0–35 arasında kademelidir) vergilerini öderler. Türkiye herhangi bir vergi kesintisi uygulamışsa (örneğin anlaşmada düşük bir orana izin verilmişse), Malta vergi dairesi aynı gelir üzerinden ikinci kez vergi alınmasını önler (ya Türkiye’de ödeneni mahsup eder ya da muaf tutar).
Örnek Vergilendirme Senaryosu: Malta’da yerleşik Ahmet Bey, Türkiye’den 5000 TL aylık emekli maaşı alıyorsa, Türkiye bu tutarı vergilendirmez (net olarak öder). Ahmet Bey Malta’da vergi rezidenti ise, söz konusu geliri Euro karşılığıyla Malta vergi beyannamesine dahil eder. Diyelim ki Malta’da bu gelir, Ahmet Bey’i %15’lik vergi dilimine sokuyor; bu durumda yıllık Türkiye emekli geliri üzerinden %15 Malta vergisi hesaplanır. Eğer Türkiye anlaşma gereği %10 kesinti yapmış olsaydı, Ahmet Bey Malta’ya kalan %5’lik farkı öder veya doğrudan %15 Malta vergisini öderken Türkiye’de kesilen %10’u kredi olarak düşebilirdi. Sonuçta toplam vergi yükü tek bir ülkedeki orana eşit olur, iki kez vergi alınmaz. Görüldüğü gibi, çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması emekli maaşlarının adil vergilenmesini güvence altına almaktadır.
Türkiye ve Malta Emeklilik Sistemlerinin Karşılaştırması
Aşağıdaki tabloda, Türkiye, SGK ve Malta, DSS (Department of Social Security) emeklilik sistemlerinin temel karşılaştırması verilmiştir. Bu tablo, her iki ülkede prim ödeme ve emeklilik koşullarını genel hatlarıyla özetlemektedir:
Kriter Türkiye (SGK) Malta (Social Security)
Emeklilik Yaşı – Kadınlar: ~58 (kademeli olarak 65’e çıkıyor) – Erkekler: ~60 (kademeli olarak 65’e çıkıyor) (Not: 1999 öncesi sigortalılar için yaş şartı kaldırıldı – EYT) – Doğum yılına göre: 1952-1955: 62 yaş 1956-1958: 63 yaş 1959-1961: 64 yaş 1962 ve sonrası: 65 yaş
Asgari Prim Süresi – 5400 gün (15 yıl) = Kısmi emeklilik (2008 sonrası için) – (3600 gün / 10 yıl, eski koşul, sınırlı uygulanır) – 12 yıl (≈ 624 hafta) prim gerekli (asgari)
Tam Emeklilik İçin Prim – 7200 gün (20 yıl) 4/a (SSK) için (2008 sonrası) – 9000 gün (25 yıl) 4/b ve 4/c (Bağ-Kur/Emekli Sandığı) – (Prim günü eksiği olanlar borçlanma ile tamamlayabilir) – Doğum yılına göre: 35–41 yıl prim (1820–2132 hafta) tam emeklilik için – Min. 12 yıl ile oransal (kısmi) maaş alınabilir
Prim Ödeme Oranı/Yöntemi – Çalışan: Brüt ücretten %14 sigorta primi (%20 işveren katkısı) ve %5 genel sağlık vb. (2023 itibarıyla) – Bağ-Kur (self-employed): Beyan edilen kazanca göre %32 – İşveren Ödemesi: Aylık muhtasar beyanname ile SGK’ya – Çalışan (Class 1): Haftalık sabit katkı (gelire göre kategori B/C/D), yaklaşık %10 çalışan + %10 işveren payı (haftalık maaşa göre değişir) – Self-Occupied (Class 2): Yıllık net gelire göre sabit tutar, 4 ayda bir ödenir – Ödeme: İşveren aylık Inland Revenue’ye aktarır, serbest çalışan 4 ayda bir öder.
Sos. Güv. Anlaşması – ~35 ülke ile mevcut (Almanya, Fransa, Belçika, İtalya, vb.) – Malta ile yok – Az sayıda ülke ile mevcut (Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda, Libya) – Türkiye ile yok
Prim Birleştirme – Var: Anlaşmalı ülkelerle karşılıklı prim süreleri birleştirilebilir. – Yok: Malta gibi anlaşmasız ülkelerde, ancak yurtdışı borçlanma ile süreler saydırılabilir. – Var: Anlaşmalı ülkelerle (örn. Avustralya) prim süreleri karşılıklı dikkate alınır. – Yok: Türkiye gibi anlaşma olmayan ülke süreleri Malta emekliliğine sayılmaz.
Emekli Maaşı Ödemesi – Yurt içinde banka hesabına yatırılır. – Yurtdışında ikamet: Maaş ödenmeye devam eder (yaşam belgesi gerekli olabilir). – Yerleşik olduğu Malta’da veya yurtdışında yaşayan Malta emeklisine maaş ödenir (AB içinde taşınabilir). – Yabancı ülkeye taşınan Malta emeklisi, maaşını almaya devam eder.
