Yapay zeka dünyasında yeni bir döneme girildi. “Ajan” ya da “etken yapay zeka” olarak tanımlanan bu teknoloji, insan müdahalesine gerek duymadan kendi kararlarını alıp çok adımlı görevleri yerine getirebiliyor. Uzmanlara göre bu gelişme, internet deneyimini ve iş yapış biçimlerini kökten değiştirecek.
Üretken Yapay Zekadan “Ajan Yapay Zekaya” Geçiş
2022’de OpenAI’ın ChatGPT 3’ü piyasaya sürmesiyle başlayan üretken yapay zeka (generative AI) dönemi, kısa sürede günlük hayatın parçası oldu. Bu araçlar, kullanıcıların sorularına yanıt veriyor, metin ve görsel üretiyor, hatta internette arama yaparak bilgiyi topluyordu.
Ancak artık yapay zeka yalnızca komutlara yanıt vermiyor; kendi planlarını yaparak çok adımlı görevleri bağımsız şekilde yerine getirebiliyor. İşte bu yeni eşiğe “ajan yapay zeka” deniyor.
Bu kavram, İngilizce “agentic AI” teriminden geliyor. Psikoloji literatüründe “etken” anlamındaki “agentic”, çevresini şekillendirebilen varlıkları tanımlıyor. Bugünkü ajan yapay zeka sistemleri de hedefe ulaşmak için kendi kendine harekete geçebilen “akıllı etkenler” olarak kabul ediliyor.
Ajan Yapay Zekalar Ne Yapabilir?
IBM’e göre ajan yapay zekalar, üretken yapay zekadan bir adım öteye geçiyor ve şu özelliklerle öne çıkıyor:
• Karar verme: İnsan müdahalesine gerek kalmadan durumları değerlendirip en uygun yolu belirleyebiliyor.
• Problem çözme: Algılama, akıl yürütme, harekete geçme ve öğrenme adımlarını bir döngü halinde uygulayarak sorunlara çözüm buluyor.
• Özerklik: Sürekli öğrenerek kendi başına çalışabiliyor.
• Etkileşim: Gerçek zamanlı veri toplayarak çevresiyle iletişim kurabiliyor.
• Planlama: Çok adımlı karmaşık görevleri kendi başına organize edebiliyor.
Örneğin bir ajan yapay zeka, takviminizi tarayıp toplantılarınızı planlayabilir, davetiyeleri gönderebilir, ardından toplantı notlarını hazırlayıp paylaşabilir. Bunun için ekstra bir komut girmenize gerek kalmayabilir.
Büyük Teknoloji Şirketleri Yarışta
Google, Microsoft, OpenAI, Anthropic ve Perplexity, bu alandaki rekabeti kızıştırmış durumda:
• Google, Gemini 1.5 ile Gmail, Drive ve Takvim gibi uygulamalara entegre ajan hizmetleri sunuyor.
• Microsoft Copilot, Outlook, Excel ve Teams gibi uygulamalar üzerinde iş akışlarını otomatikleştiriyor.
• OpenAI, GPT-4 Agent modeliyle yaratıcı, araştırma odaklı ve çok yönlü ajanlar geliştiriyor. Bu ajanlar kod yazabiliyor, rapor hazırlayabiliyor, sipariş verebiliyor ve toplantılar planlayabiliyor.
Gizlilik ve Güvenlik Endişeleri
Ajan yapay zekalar, sundukları kolaylıkların yanı sıra ciddi riskler de barındırıyor:
• Yanlış kararlar: Otonom çalışan sistemler beklenmeyen sonuçlar doğurabilir.
• Veri sızıntısı: Geniş sistemlere entegre oldukları için hassas verilerin sızdırılması riski artıyor.
• Siber saldırılar: “Prompt injection” gibi saldırılarla ajan yapay zekalar zararlı komutlara maruz bırakılabilir.
• Gizli veri toplama: Kullanıcı davranışlarını analiz eden sistemler, kişisel bilgileri de dolaylı yoldan toplayabilir.
Uzmanlar, veri güvenliği ve etik çerçevenin netleşmemesi halinde ajan yapay zekaların ciddi tehditler oluşturabileceği uyarısında bulunuyor.
Gelecek Şimdiden Şekilleniyor
Ajan yapay zekalar, iş dünyasında rutin işleri tamamen otomatikleştirme potansiyeline sahip. Günlük hayatta ise yemek planı yapmaktan bilet almaya kadar pek çok görevi devralabilirler. Ancak şimdilik geri dönüşü olmayan kritik kararlar için insan onayı gerekmeye devam ediyor.
Teknoloji devleri arasındaki yarış, bu sistemlerin hayatımızın vazgeçilmez bir parçası olacağı bir geleceği işaret ediyor.
Kaynak: Euronews