Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi İnci Karakaş, yapay zekâ uygulamalarının çevresel etkilerine dikkat çekerek, 2027 yılına kadar bu teknolojilerin 4,2–6,6 milyar metreküp su tüketebileceğini söyledi.
Su Kaynakları Üzerinde Büyüyen Yük
Kaliforniya Üniversitesi’nde yapılan araştırmaya göre, GPT-3 ve BLOOM gibi büyük yapay zekâ modellerinin geliştirilmesi ve çalıştırılması sırasında kullanılan soğutma sistemleri ciddi miktarda su tüketiyor.
Karakaş, “İçilebilir ve kullanılabilir suya erişim zaten küresel ölçekte en acil sorunlardan biri. Bu tüketim, gelecekte su kıtlığını daha da derinleştirebilir,” dedi.
Yapay Zekânın Çevresel İkilemi
Yapay zekâ bir yandan enerji verimliliği, akıllı sulama sistemleri ve kaynak yönetimi gibi alanlarda çevreye fayda sağlarken, diğer yandan yüksek enerji ve su tüketimiyle yeni bir risk alanı yaratıyor.
• BLOOM modelinin eğitilmesi sonucu: 24,7 ton CO₂ emisyonu
• Modelin çalıştırılması ve ekipman üretimiyle: 50,5 ton CO₂ emisyonu
Bu rakamların küresel ısınma üzerindeki etkisinin giderek artabileceği vurgulanıyor.
“Su Ayak İzi Açıklanmalı”
Karakaş, teknoloji şirketlerinin modellerin su tüketimini şeffaf biçimde paylaşması gerektiğini belirterek:
“Su ayak izinin net belirtilmemesi, gelecekte çevresel açıdan sürdürülebilir yapay zekâ önünde büyük bir engel oluşturabilir. Karbon ayak izi ile birlikte su ayak izi de hesaplanmalı.”
Uzmanlar uyarıyor: “Su ayak izi açıklanmalı, aksi halde sürdürülebilirlik tehlikede.”
Küresel Su Kıtlığı ve Gelecek Senaryoları
• Halihazırda 4 milyar insan, her yıl en az 1 ay boyunca şiddetli su kıtlığı yaşıyor.
• 2030’da dünya nüfusunun yarısının ciddi su sıkıntısı çekebileceği öngörülüyor.
• 2040’ta her dört çocuktan biri su sıkıntısı çeken bölgelerde yaşayabilir.
Riskler Göz Ardı Edilmemeli
Dr. Karakaş, yapay zekâ uygulamalarının çevre, sağlık, eğitim, lojistik ve finans gibi alanlarda hızla yayıldığını belirterek şunları ekledi:
“Bu teknolojilerin enerji ve su tüketimi doğru yönetilmezse, küresel ısınma, su kıtlığı ve salgın hastalıklar gibi zincirleme sorunları tetikleyebilir.”
Kaynak: uskudar.edu.tr